// Sprinkhanen en klimaatverandering

Zwermen woestijnsprinkhanen ter grootte van steden strijken op gewassen en weilanden in (inmiddels al 7) Afrikaanse landen.  Elke dag kunnen ze hun eigen gewicht -twee gram- voedsel wegvreten. Twee gram lijkt niet veel, maar als je weet dat een zwerm uit meerdere miljarden insecten kan bestaan, eten de woestijnsprinkhanen evenveel als 80 miljoen personen, per dag! Ondanks hun naam vermeerderen ze juist explosief na overvloedige regenval (de populatie vertwintigvoudigt elke drie maanden).

Afgelopen anderhalf jaar verrast een periode van uitzonderlijk regenachtig weer, (met meerdere zeldzame orkanen) Oost-Afrika en het Arabisch schiereiland. Dat regenachtige weer is ontstaan door een klimaatveranderingsverschijnsel: een shift in de Indische Oceaan-dipool. Die geeft aan hoe de temperatuur van het oppervlaktewater van de oceaan fluctueert tussen een ‘positieve’, ‘negatieve’ of ‘neutrale’ staat.

Wanneer de Indische Oceaan-dipool negatief is, wordt warm oceaanwater door westenwinden richting Australië gestuwd, waar het zuiden van dat continent door zwaardere regenval wordt getroffen. Wanneer de dipool positief is, zijn de westenwinden zwakker, waardoor het warme water (en de daarmee gepaard gaande regen) oostwaarts wordt gedreven, richting Oost-Afrika.

Het hyperactieve orkaanseizoen, dat gepaard ging met zware regenval op het Arabisch schiereiland, werd aangedreven door een sterk positieve fase van de Indische Oceaan-dipool – hetzelfde patroon dat ook de recorddroogte in Australië heeft aangedreven

Uit recent onderzoek blijkt dat dit patroon in een gestaag opwarmende wereld weleens de norm kan worden. In een studie uit 2018 stelden de onderzoekers dat zelfs als de planeet met niet meer dan anderhalve graad Celsius zou opwarmen (de grenswaarde die de aarde mogelijk in de komende tien jaar zal overschrijden), het aantal extreem positieve dipolen zou kunnen verdubbelen. Met verwoestende weersomstandigheden, dierpopulaties, vegetatiewijzigingen,… als gevolg.